صفحه محصول - ارزیابی تاثیر فناوری اطلاعات بر میزان مشارکت سازمان در فرآیند تصمیم گیری از دیدگاه کارکنان

توضیحات

دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت

ارزیابی تاثیر فناوری اطلاعات بر میزان مشارکت سازمان در فرآیند تصمیم گیری از دیدگاه کارکنان

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تعیین دیدگاه كتابداران كتابخانه‌های عمومی در مورد تاثیر فناوری اطلاعات بر میزان مشاركت آن‌ها در فرایند تصمیم گیری در كتابخانه‌های عمومی استان یزد بوده-است. در این پژوهش به لحاظ ماهیت موضوع و اهداف پژوهش، از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان یزد که در سال 1390 مشغول به کار بودند و جمعیت آن ها بالغ بر 132 نفر بود. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول نمونه‌گیری کوکران بهره جویی شد و تعداد 96 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. روش نمونه‌گیری، تصادفی ساده متناسب با نمونه بود.

برای گردآوری داده‌ ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده، که در آن از طیف لیکرت بهره جویی شده است. در این پژوهش جهت سنجش روایی درونی از روایی محتوایی، نوع صوری و اعتبار سازه‌ای، نوع تحلیل عاملی استفاده شد. ابتدا پرسشنامه جهت نظرسنجی و اعتبارسنجی توسط اساتید متخصص در این حوزه مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت پس از اعمال نظرات و اصلاحات، روایی محتوایی و صوری پرسشنامه مورد تایید قرار گرفت. در تحلیل عاملی پرسشنامه با استفاده از آزمون کمو و بارتلت کفایت حجم نمونه و توان عاملی متغیر ها بررسی شد. جهت بررسی پایایی، پرسشنامه در یک نمونه 30 نفری اجرا شد و پس از تعیین انحراف معیار جامعه، پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 93/0 محاسبه گردید.

به منظور تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS، در سطح آمار توصیفی از شاخص-های فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و در سطح استنباطی آزمون های تک نمونه‌ای، مستقل، هتلینگ، و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان داد كه میزان تاثیر فناوری اطلاعات بر مشارکت کتابداران در فرایند تصمیم‌گیری در حوزه‌های مجموعه سازی، حفاظت و نگهداری، سازماندهی، اشاعه اطلاعات و اداره كتابخانه ها،‌ تاثیر گذار و بیشتر از سطح متوسط بود. نتایج یافته‌های جانبی نیز نشان داد بین نظرات کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان یزد برحسب متغیر‌های جمعیت شناختی جنسیت، سمت، سطح تحصیلات، و سابقه کار تفاوت معناداری وجود ندارد. و تنها تفاوت در حوزه خدمات عمومی وجود داشت به گونه‌ای که کارمندان با تحصیلات کتابداری در مقایسه با کارمندان با تحصیلات غیر کتابداری میزان میانگین این حوزه را بیشتر ارزیابی کرده‌اند. در نهایت پیشنهاداتی در زمینه شیوه‌های تصمیم‌گیری مشارکتی در کتابخانه‌های عمومی ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

استان یزد، تصمیم‌گیری مشاركتی، فناوری اطلاعات، كتابخانه‌های عمومی.

اهمیت و ارزش پژوهش

اگر فعالیت‌های مختلف مدیریت مورد بررسی قرار گیرد به وضوح مشاهده می‌شود که جوهر تمامی فعالیت‌های مدیریت تصمیم گیری است (الوانی، 1378). از آن جا که تصمیم گیری در هر سازمان، از مهمترین فعالیت‌های مدیریت محسوب شده، نقش نظام اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در اخذ تصمیمات موثر بر کسی پوشیده نیست (مدهوشی، 1381). سازمان‌های مدرن و پیچیده امروزی چنان وسیع و پیچیده شده که مدیریت آن ها از عهده یک فرد به تنهایی بر نمی آید و مدیر مجبور است در تصمیم گیری ها و اداره امور سازمان از دیگران کمک گرفته و با توجه به محدودیت عقلایی که هر انسان دچار آن است ، شاید همکاری و تشریک مساعی گروهی تنها راه دستیابی به یک سیستم تصمیم گیری منطقی منظم و جامع باشد ( سعادت، 1373).

بی گمان کتابخانه ها نیز همچون سازمان ها و موسسه‌های دیگر، به منزله نهادی که در عصر انفجار دانش بیشترین بار رسالت سنگین اطلاع رسانی را به دوش می‌کشند، از دانش مدیریت علمی بی نیاز نخواهند بود؛ و مدیریت علمی نیز بر استفاده از اطلاعات در تصمیم گیری و برنامه ریزی تاکید دارد. در حال حاضر با استفاده از فناوری اطلاعات می‌توان در كوتاه ترین زمان ممكن با اقصی نقاط جهان تماس گرفته و به تبادل اطلاعات پرداخت. با توجه به شرایط موجود و همه‌گیر شدن فناوری اطلاعات در سطح جهان، استفاده از این ابزار برای بقاء در صحنه رقابت جهانی و ادامه فعالیت كتابخانه‌ها اجباری شده است. به عبارتی كتابخانه‌ها با توجه به شرایط حاضر برای ادامه حیات خود، چاره ای جز روی آوردن به این ابزارها ندارند. از سوی دیگر ورود این ابزارها به كتابخانه‌ها تغییراتی را موجب شده که پیش بینی آن تغییرات راهگشای مدیران خواهد بود تا با دیدی گسترده در مورد بكارگیری این تجهیزات اقدام كنند (بیات، 1381).

با توجه به این نکته که بخش مهمی از وقت و کار مدیران کتابخانه ها صرف حل مشکل و تصمیم گیری می‌شود، و وظایف اساسی آن ها همانند برنامه‌ریزی، سازماندهی، رهبری و کنترل مستلزم تصمیم گیری است؛ به همین سبب برای ارتقاءکیفیت و بهره وری مطلوب مدیران کتابخانه‌های عمومی نیاز به استفاده از فناوری اطلاعات برای تسهیل در امر تصمیم گیری مشارکتی دارند؛ لذا در این تحقیق ، به بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر میزان مشارکت کتابداران پرداخته خواهد شد.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه 1

1-1- شرح و بیان مساله پژوهشی 2

1-2- اهداف پژوهش 5

1-2-1- اهداف كلی 5

1-2-2- اهداف جزیی 5

1-3- اهمیت و ارزش پژوهش 6

1-4- کاربرد نتایج پژوهش 6

1-5- سؤال های پژوهش 7

1-6- تعاریف 8

1-7- جمع بندی 10

فصل دوم: پیشینه پژوهش

مقدمه 11

2-1- فناوری اطلاعات 12

2-1-1- فناوری چیست 12

2-1-2- فناوری اطلاعات و تعریف‌های آن 13

2-2- مولفه ها و عوامل زیرساختی فناوری اطلاعات 15

2-2-1- مولفه‌های فناوری اطلاعات 15

2-2-1-1- سخت افزار 15

2-2-1-2- نرم افزار 16

2-2-1-3- بانك اطلاعاتی 16

2-2-2- عوامل زیر ساختی فناوری اطلاعات 16

2-3- کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان ها 17

2-3-1- كاربرد عملیاتی 17

2-3-2- كاربرد اطلاعاتی 18

2-4- ابزارهای فناوری اطلاعات 19

2-4-1- پست الکترونیک 19

2-4-2- دورنگار (فاکس مایل) 20

2-4-3- كنفرانس از راه دور 20

2-4-4- کنفرانس صوتی (شنیداری) 21

2-4-5- کنفرانس ویدیویی (صوتی-تصویری) 21

2-4-6- کنفرانس رایانه ای 21

2-4-7- پست صوتی 22

2-4-8- ویدیوتکس یا پیام نما 22

2-4-9- پایگاه داده‌های عمومی 23

2-4-10- شبکه گسترده جهانی 23

2-4-11- چت (گفتگو) 23

2-4-12- اتوماسیون اداری 24

2-5- مزایا و معایب فناوری اطلاعات 25

2-5-1- مزایای فناوری اطلاعات 25

2-5-2- محدودیت‌های فناوری اطلاعات 26

2-6- فناوری اطلاعات در کتابخانه ها 27

2-6-1- تاریخچه ورود فناوری اطلاعات به کتابخانه ها 27

2-6-2- تاثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها 29

2-7- تصمیم گیری 31

2-7-1- تعریف تصمیم گیری و اهمیت آن 31

2-7-2- سبک ها و نظریات تصمیم گیری 32

2-7-2-1- سبک‌های پنج گانه وروم، و یتون 33

2-7-2-2- لوین 34

2-7-1-3- مک گرگو 34

2-7-1-4- لیكرت 35

2-7-1-5- آرجریس 37

2-7-1-6- ماکس وبر 37

2-8- مشارکت و سطوح آن 38

2-8-1- مشارکت و تعاریف آن 38

2-8-2- سطوح مشاركت 40

2-8-2-1- تیم‌های خودگردان 40

2-8-2-2- تیم‌های كاری نیمه مستقل 40

2-8-2-3- حلقه‌های بهبود كیفیت 41

2-8-2-4- كمیته‌های مشورتی مشترك 41

2-8-2-5- جلسات غیر رسمی 41

2-8-2-6- تصمیم گیری‌های دو جانبه 41

2-8-2-7- نظام پذیرش و بررسی پیشنهادهای كاركنان 42

2-9- تصمیم گیری مشارکتی 42

2-9-1- تصمیم گیری مشارکتی وتعاریف آن 42

2-9-2- مزایای مشارکت در تصمیم گیری 43

2-10- کتابخانه‌های عمومی 45

2-10-1- اهداف کتابخانه‌های عمومی 47

2-10-2- کارکردهای کتابخانه عمومی 48

2-10-2-1- مجموعه سازی یا جمع آوری منابع 49

2-10-2-2- حفاظت و نگهداری منابع 49

2-10-2-3- سازماندهی منابع 50

2-10-2-3-1- فهرستنویسی 50

2-10-2-3-2- رده بندی. 50

2-10-2-3-3- نمایه سازی و چکیده نویسی 50

2-10-2-4- اشاعه اطلاعات 51

2-10-2-4-1- امانت 51

2-10-2-4-2- خدمات مرجع 52

2-10-2-4-3- خدمات اطلاع رسانی 53

2-10-2-5- مدیریت کتابخانه 53

2-11- مروری بر مطالعات انجام شده 54

2-11-1- پژوهش‌های داخلی 54

2-11-2- پژوهش‌های خارجی 58

2-12- جمع‌بندی 62

فصل سوم: روش پژوهش

3-1 روش پژوهش 64

3-2 جامعه آماری 64

3-3 روش و طرح نمونه گیری 66

3-4 حجم نمونه و روش محاسبه 66

3-5- ابزار گردآوری داده ها 67

3-5-1- روایی پرسشنامه 67

3-5-2- پایایی پرسشنامه 68

3-6- شیوه جمع آوری اطلاعات 69

3-7- روش های تجزیه و تحلیل داده ها 69

3-8- جمع‌بندی فصل 70

فصل چهارم: تحلیل داده ها

4-1- بررسی وضعیت جمعیت شناختی 72

4-1-1-توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر اساس جنسیت 73

4-1-2- توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر حسب رشته تحصیلی 73

4-1-3- توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر حسب سمت 74

4-1-4- توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر حسب سطح تحصیلات 75

4-1-5- توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر حسب سابقه کار 76

4-2- بررسی سؤال‌های پژوهش 77

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

5-1- خلاصه موضوع و روش ها 91

5-2- بحث و نتیجه گیری 92

5-3- محدودیت‌‌های پژوهش 94

5-4-پیشنهاد های کاربردی 95

5-5-پیشنهاد هایی جهت پژوهش های آتی 95

پیوست 97

منابع و مآخذ 99

فهرست شكل‌ها

شکل 4-1. درصد فراوانی آزمودنی ها برحسب جنسیت 73

شکل4-2. درصد فراوانی آزمودنی ها برحسب رشته تحصیلی 74

شکل4-3. درصد فراوانی آزمودنی ها برحسب سمت 75

شکل4-4. درصد فراوانی آزمودنی ها برحسب سطح تحصیلات 76

شکل4-5. درصد فراوانی آزمودنی ها برحسب سابقه کار 77

فهرست جدول‌ها

جدول 1-1. تحولات کاربرد جهانی رایانه ها در نیمه دوم قرن بیستم 28

جدول 3-1. ویژگی‌های جمعیت‌شناختی جامعه آماری كتابداران كتابخانه‌های عمومی استان یزد 65

جدول 3-2: تناظر سؤالات پرسشنامه با هر یک از پرسش های پژوهش 67

جدول 3-3. آزمون کمو و بارتلت 68

جدول 3-4. ضریب پایایی حوزه‌های تاثیر پذیر از فناوری اطلاعات 69

جدول 4-1. توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر حسب جنسیت 73

جدول4-2. توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر حسب رشته تحصیلی 73

جدول4-3. توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر حسب سمت 74

جدول4-4. توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر حسب سطح تحصیلات 75

جدول4-5. توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها بر حسب سابقه کار 76

جدول4-6. نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنف 77

جدول 4-7. فراوانی و درصد پاسخگویان نسبت به گویه ‌های مؤلفه اول 78

جدول 4-8. نتایج آزمون t تك متغیره، مقایسه میانگین با میانگین فرضی(3= ) 79

جدول 4-9. فراوانی و درصد پاسخگویان نسبت به گویه ‌های مؤلفه دوم 79

جدول 4- 10. نتایج آزمون t تك متغیره، مقایسه میانگین با میانگین فرضی(3= ) 80

جدول4-11. فراوانی و درصد پاسخگویان نسبت به گویه ‌های مؤلفه سوم 81

جدول 4- 12. نتایج آزمون t تك متغیره، مقایسه میانگین با میانگین فرضی(3= ) 81

جدول 4-13. فراوانی و درصد پاسخگویان نسبت به گویه ‌های مؤلفه چهارم 82

جدول 4- 14. نتایج آزمون t تك متغیره، مقایسه میانگین با میانگین فرضی(3= ) 83

جدول 4-15. فراوانی و درصد پاسخگویان نسبت به گویه ‌های مؤلفه پنجم 83

جدول 4- 16. نتایج آزمون t تك متغیره، مقایسه میانگین با میانگین فرضی(3= ) 84

جدول4-17.مقایسه میانگین نمره حوزه‌های تاثیرپذیر از فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های عمومی استان یزد 84

جدول 4-18. آماره آزمودنی‌ ها برحسب جنسیت با توجه به مؤلفه-‌های پژوهش 85

جدول 4-19. آماره آزمودنی‌ ها برحسب رشته تحصیلی با توجه به مؤلفه ‌های پژوهش 86

جدول 4-20. آماره آزمودنی‌ ها برحسب سمت با توجه به مؤلفه-‌های پژوهش 87

جدول 4-21. آماره آزمودنی‌ ها برحسب سطح تحصیلات با توجه به مؤلفه ‌های پژوهش 88

جدول 4-22. آماره آزمودنی‌ ها برحسب سابقه کار با توجه به مؤلفه ‌های پژوهش 89

جدول 4- 23. نتایج آزمون تك متغیره، مقایسه میانگین با میانگین فرضی (3= ) 90